سرمهدان چیست؟
سرمهدان همونطور که از اسمش پیداست، چیزی هست که با استفاده از اون میتونیم از سرمه استفاده کنیم.
تو بعضی از سرمهدانها باید سرمه بریزید و استفاده کنید و تو بعضیاشون نه، در ادامه مقاله با انواع سرمهدانها و نحوه استفاده از اونها کاملا آشنا میشید.
راستی اینجا آقای سرمه است، معتبرترین مرجع تخصصی سرمه ایرانه، اینجا هر نوع سرمه و سرمهدانی با کیفیت بالا و قیمت مناسب میتونید پیدا کنید.
سرمهدان: آغاز قصه از گذشتههای دور
سرمهدان، همانطور که از نامش پیداست، محفظهای کوچک و زیباست که برای نگهداری سرمه استفاده میشود. سرمه، پودری سیاهرنگ و معمولاً از جنس سنگ کحل یا آنتیموان است که بهعنوان لوازم آرایشی و درمانی برای چشم استفاده میشد. تاریخ استفاده از سرمهدانها به تمدنهای باستانی بازمیگردد؛ از مصر باستان گرفته تا ایران، هند و حتی یونان.
در مصر باستان، سرمه نمادی از قدرت، زیبایی و حتی محافظت در برابر ارواح پلید بود. ایرانیان باستان نیز از سرمه برای زیبایی و بهبود بینایی بهره میبردند. سرمهدانها در آن زمان، علاوه بر کاربردی بودن، اغلب بهعنوان یک اثر هنری نیز مورد توجه بودند.
ساختار و انواع سرمهدان
سرمهدانها معمولاً از مواد مختلفی ساخته میشدند و بسته به فرهنگ و دوره تاریخی، طرح و نقشهای متفاوتی داشتند. در ایران، رایجترین مواد برای ساخت سرمهدان عبارتاند از:
- فلزات گرانبها: سرمهدانهایی از جنس نقره، طلا یا مس که بیشتر در میان طبقات مرفه جامعه استفاده میشدند.
- چوب: سرمهدانهای چوبی با نقشهای حکاکی شده که در میان مردم عادی محبوب بودند.
- شیشه و سفال: سرمهدانهای شیشهای و سفالی اغلب در شهرهای کویری ایران تولید میشدند و به دلیل زیبایی طبیعیشان مورد استقبال قرار میگرفتند.
این سرمهدانها معمولاً کوچک و قابل حمل بودند، بهگونهای که بهراحتی در جیب یا کیف جای میگرفتند. برخی از آنها حتی طراحی خاصی داشتند که بتوان از آن بهعنوان جواهرات زینتی استفاده کرد.
نقش سرمهدان در فرهنگ ایرانی
در فرهنگ ایرانی، سرمهدان تنها یک وسیله برای نگهداری سرمه نبود؛ بلکه بخشی از سنتها و آداب زندگی بود. استفاده از سرمه در مراسمهای مختلف، از تولد تا عروسی، مرسوم بود. مثلاً در گذشته، مادران بهعنوان نمادی از مهر و عشق، به دختران جوان خود سرمهدان هدیه میدادند.
همچنین در برخی مناطق ایران، سرمهدانها بهعنوان هدیهای ارزشمند در روز عروسی یا حتی بهعنوان بخشی از جهیزیه به عروس داده میشد. این رسم، نشاندهنده اهمیت سرمه و سرمهدان در زیبایی و حفاظت از چشم بود.
کاربردهای سرمه: فراتر از زیبایی
سرمه تنها یک ابزار آرایشی نبوده و نیست. این ماده به دلیل خواص داروییاش نیز شناخته شده است. از جمله کاربردهای سرمه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- حفاظت از چشم: سرمه بهعنوان محافظی در برابر آفتاب و گردوغبار استفاده میشد.
- تقویت بینایی: برخی باور داشتند که استفاده منظم از سرمه باعث بهبود بینایی و کاهش خستگی چشم میشود.
- زیبایی و آرایش: حتی در دوران مدرن نیز برخی افراد برای زیبایی و تأکید بر چشمان خود از سرمه استفاده میکنند.
انواع سرمه دان
خب برگردیم سر اصل مطلب که سرمهدان بود.
سرمهدانها انواع مختلفی دارن:
1) سرمهدان چوبی؛ که خودش انواع مختلف داره. ما سرمهدانهایی داریم که با چوب درخت گردو و گیلاس ساخته میشه، سرمهدانهایی داریم که با چوب درخت سپیدار ساخته میشه. همچنین سرمهدانهایی هست که طراحی روش به اشکال مختلفی صورت پذیرفته و این خودش چند دسته میشه:
2 سرمهدانهای چوبی دکوپاژ «برچسبی»
این نوع سرمهدان از قیمت مناسبتری برخوردار هست و دارای تنوع فوقالعاده زیادی هست و طیف علایق زیادی رو تحت پوشش خودش قرار میده.
3) سرمهدانهای چوبی نقاشی شده با دست
این نوع سرمهدانها به علت اینکه با دست نقاشی میشن، زمان آمادهسازی بیشتری نیاز دارن و از تنوع طرحهای کمتری برخوردار هستند و با توجه به اینکه کار دست هست و هنر دسته درواقع، قیمت بالاتری نسبت به سرمهدانهای چوبی دکوپاژ یا همون سرمهدانهای برچسبی دارن.
4) سرمهدانهای چوبی خاتمکاری
این مدل سرمهدانها بیشتر باب میل افراد خاصپسند و شیکپسنده، بیشتر کسانی دنبال اینطور سرمهدانها هستند که دنبال کارهای فاخر میگردند و براشون اصالت کار خیلی خیلی مهمه.
این مدل سرمهدان هم چون کار دسته و در واقع یک نوع هنر دستی محسوب میشه قیمت بالاتری نسبت به سرمهدانهای چوبی دکوپاژ و نقاشی با دست دارند و زمان آمادهسازی بیشتری هم برای این مدل باید در نظر گرفت.
5) سرمهدان مینیاتوری
این مدل سرمهدان بیشتر طرحهای ریز و کوچک و مینیاتوری را شامل میشود که نوعا با عکسهای لیلی و مجنون و حیوانات هم همراه است و چون این نوع نقاشی با پر گربه کشیده میشود و با ذرهبین طرحها اجرا میشود دیگر نمیشود گفت هنر دسته بلکه هنر دست و چشم و روح است و واقعاً کسی که مینیاتوری نقاشی میکشد،هنرش غیر قابل وصف و ستودنی است.
البته این ۴ دسته کلیت دستهبندی سرمهدانهای چوبی بود و الا انواع دیگری هم دارد که البته کمفروشتر از این ۴ دسته است و ما به آنها نمیپردازیم.
راستی یه نکته فوقالعاده مهم: بعضی از سرمهدونفروشها رو ممکنه ببینید که قیمت سرمهدوناشو چه نقاشی چه دکوپاژ و چه… خیلی پایینه، علتش اون چوبیه که استفاده میکنن ولی به دروغ میگن چوب درخت گردو یا گیلاسه، پس دقت کنید که از کی میخرید و از کجا میخرید.
میریم سراغ دسته دوم انواع سرمهدانها، دسته اول سرمهدانهای چوبی بود و دسته دوم سرمهدانهای برنجی است.
دوستان عزیزم دقت کنید
هر سرمهدان برنجی که در بازار میبینید نخرید، حالا چون قیمتش کمه ایول بخرم، نه، اینطور نیست.
متاسفانه با وضعیت اقتصادی که اینروزها دامنگیر ما شده و توان خرید مردم پایین اومده، بعضی افراد اومدن سرمهدونهایی که اصلا برنجی نیست را رنگ زرد زدن و همچنین از وزن اصلیش که بین ۱۷ تا ۲۰ گرمه زدن و شده ۱۲ ۱۳ گرم و دارن با قیمت فوقالعاده نازلی میفروشن و متاسفانه بعد از یک الی دوبار استفاده، دیگه بلااستفاده میشن و باید بندازیدشون دور.
پس دقت کنید چی میخرید و از کی میخرید آیا معتبر هست یا نه.
اما این سرمهدون برنجی معمولا دارای دو اندازه بزرگ و کوچک هست که مصرف بزرگه بیشتر از کوچکه است.
۳) سومین مدل سرمهدان سرمهدان مسی هست که اینم بزرگ و کوچک داره و قیمتش یکم از برنجی بیشتره.
۴) چهارمین مدل سرمهدان، سرمهدانهای استخوانی است.
که چند مدل داره، یا با استخوان شتر ساخته میشه یا با استخوان گاو، بیشتر از این دو استخوان ساخته میشه.
تو این مورد هم خیلی خیلی دقت کنید یه جا داشتم قیمت میگرفتم، فقط میل سرمهش ۲۰۰هزار تومان قیمت داد و حرفشم این بود چون خیلی زمانبره.
نه عزیز من این حرفا نیست، چون فروششون کمه و میخوان به همون یک مشتریای که دارن بفروشن و سود خوبی گیرشون بیاد قیمت بالا میدن اما غافل از اینکه یک آقای سرمهای هست که به مردم میگه چیو بخرن چیو نخرن و چیو از کجا بخرن و از کجا نخرن.
از دیگر انواع سرمهدان استخوانی میشه به طرحهای روی اون اشاره کرد که دقیقا مثل سرمهدانهای دکوپاژ برچسبی نقاشی با دست داریم میناکاری داریم و مینیاتوری هم موجوده تو بازار.
اما ما میل سرمه تک هم داریم؟
بله
هم میل سرمه تک چوبی هست و هم استخوانی. میل سرمه تک برنجی و مسی یا اصلا استفاده نمیشه یا خیلی کم استفاده میشه.
میل سرمه استخوانی و میل سرمه چوبی هم در آقای سرمه پیدا میشه، دیگه چی از این بهتر میخوای که سرمه و سرمهدونتو از یه جا با قیمت مناسب و با کیفیت بالا بخری؟؟؟
برای روش پر کردن هر کدام از این سرمهدانها در یک مقاله مختصر دیگه براتون مینویسم.